Nga Gjekë Gjonaj
Mali i Trieshit, sikur të gjitha trevat e tjera të Malësisë së Madhe, njihet edhe për krojet që u ndërtuan këtu gjatë shekujve. Për moshat e vjetra kroi kryesor në fshatin Bisaq ( Budzë) ka qenë Kroi i Vuklit, i cili ndodhet afro 1.500 metra larg nga qendra e këtij vendbanimi të vogël, por të lashtë trieshjanësh ( malësorë), ku me shekuj kanë jetuar e mbijetuar vëllazëritë Prenkoçaj, Dedivanaj dhe Dukaj. Kjo vepër hidrike shekullore dëshmon kujdesin e treguar nga vëllazëria Prenkoçaj, ndërtuar me vëmendje e mjeshtëri . Përmasat e tij janë përafërsisht 4 x 4 x 4 metra, që nënkupton një vëllim prej afro 64 metër kubë.
Lashtësia e ndërtimit
Në mungesë të hulumtimeve shkencore, burimeve historike dhe turistike nuk mund të themi me saktësi se kur është ndërtuar Kroi i Vuklit. Nga kujtesa e hershme e trieshjanëve mësojmë se ky krua ka një zanafillë të lashtë shekullore. Bashkëvendësi ynë, Rrok Prenkoçaj na tregoi se për vjetërsinë e këtij kroi mungojnë të dhënat, mirëpo bazuar në gojëdhëna dhe kujtesën e banorëve të këtij fshati ky krua është ndërtuar me gurë para disa shekujsh nga vëllazëria Prënkoçaj. Është ndërtuar për nevojat e banorëve të fshatit, dhe gjatë gjithë ditës është përdorur edhe për nevojat e fshatarëve të tjerë përreth. Që nga koha e ndërtimit, ky krua ka pasur disa intervenime ( riparime e pastrime) të vogla. Rikonstruksioni i fundit, siç tregon Prenkoçaj, është bërë në vitin 1887 nga banorët vendas. Grykën e tij e zbukurojnë katër gurë të punuar bukur mbi sipërfaqen e tokës. Në afërsi të kroit gjendet edhe lugu i ndërtuar prej guri për ujitjen e bagëtive.
Dy variantet e emërimit
Nga bashkëbiseduesi ynë Rrok Prënkoçaj mësojmë për dy variantet e ndërtimit të Kroit të Vuklit. Varianti i parë tregon se ky krua e ka marrë emrin sipas Vukal Pjetrit Prenkoçaj, i cili ka jetuar plotë 116 vjet. Sipas Prënkoçajt varianti i dytë më pak i besueshëm është se ky krua e ka marrë emrin sipas fshatit Vukël ( Kelmend), banorët e të cilit kishin ardhur në Bisaq te dajatë në Prënkoçaj disa dekada më vonë se banorët vendas, ku kanë qëndruar disa vite. Kroi i Vuklit, cilido variantë qoftë i vërtetë , ka qenë jo vetëm një burim uji , por edhe vet jeta e banorëve të këtushëm.
Uji prej më të mirëve në Triesh
Kroi i Vuklit ka ujin e pijshëm shumë të mirë, e kjo është konstatuar edhe me analiza laboratorike. Burimin, siç pohojnë vendasit , e ka nga Maja e Pi ( mbi) Kronit, këndej Qeut të Stolazit, i cili derdhet teposhtë në formë sheu ( përroi nëntokësor). Pra, është ujë nëntokësor i pastër, i kthjellët dhe e ftohtë si akull. Si i tillë uji i këtij kroi është vlerësuar ndër më të mirët në Triesh. Këtë e konfirmojnë jo vetëm banorët vendas që e kanë shfrytëzuar këtë ujë për pije, por edhe shumë udhëtarë që kanë kaluar atypari dhe janë freskuar me këtë ujë.
Veçantia e kroit
Uji i këtij kroi rrjedh vazhdimisht pandërprerë. Sasia e tij varet nga të reshurat e shiut. Gjatë stinës së vjeshtës, kur edhe të reshurat e shiut janë me intensitet më të lartë, kroi, siç pohojnë vendasit, mbushet për pak orë. Madje, në rast reshjesh të vrullshme uji i tij del nga shtrati dhe shkakton përmbytje. Ky tipar dallues e bën këtë krua të veçantë për dallim nga krojet e shumta që ndodhen në Triesh.
Gjendja aktuale
Edhe pse kanë kaluar shumë vite nga ndërtimi i tij, ai edhe sot është funksional dhe nuk mbahet mend të ketë shteruar ndonjëherë. Prej asaj kohë e deri në ditët e sotme ky krua, i cili i mbijetoi mileniumet, ruan pamjen e tij të pandryshuar. Vendasit e paktë që kanë mbetur në këtë fshat prej vetëm tri familjesh, sikurse edhe të tjerët kudo që ndodhen, ruajnë kujtime të bukura dhe kanë nostalgji për këtë krua, ku shuheshin dy etje: etja për të pirë ujë e ujitur bagëtinë, dhe etja për t’u takuar njëri-me tjetrin, miku me mikun, shoku me shokun, kalimtari i rastit me kalimtarin e rastit, mysafiri me mysafirin…
Nevoja e rinovimit
Çdo krua i vjetër kur kalon një periudhë e caktuar kohore ka nevojë për rinovim ose thënë ndryshe për restaurim që do të thotë nëse ndodhin prishje të një pjese të caktuar ka nevojë që të rregullohet. Rinovimi i këtij kroi, sikurse edhe i të gjithë krojeve të tjera publike në këtë krahinë shqiptare, është nevojë e kohës për shumë arsye.
