Foto: Pobjeda
Qumështi, gjalpi dhe vaji i ullirit janë gjysma e çmimit tonë
Një krahasim i çmimeve bazë të ushqimeve midis shtetit të Nju Jorkut të Shteteve të Bashkuara të Amerikës (SHBA) dhe Malit të Zi zbulon një paradoks befasues: pavarësisht nga fakti se pagat minimale në Nju Jork tejkalojnë dukshëm ato në Mal të Zi, çmimet e produkteve ushqimore bazë në metropolet amerikane shpesh janë dukshëm më të ulëta. Ndërsa banorët e Nju Jorkut, falë tregut konkurrues dhe standardit të lartë të jetesës, gëzojnë çmime më të favorshme për mish, qumësht, vaj dhe perime, qytetarët e Malit të Zi përballen me kosto shumë më të larta, edhe për nevojat elementare. Ne hulumtuam arsyet e kësaj situate të pazakontë ekonomike dhe rolin e zinxhirëve të tregtisë së brendshme në formimin e çmimeve në tregun malazez, shkruan Pobjeda, transmeton Ulqini Online.
Çmimet e ushqimeve në shtetin e Nju Jorkut përgjithësisht konsiderohen mjaft të përballueshme, veçanërisht kur merret parasysh standardi i lartë i jetesës dhe të ardhurat relativisht të larta të qytetarëve. Megjithëse Nju Jorku shpesh perceptohet si një nga qytetet më të shtrenjta në SHBA, shumëllojshmëria e ofertave dhe konkurrenca midis dyqaneve u mundëson qytetarëve të aksesojnë një gamë të gjerë produktesh me çmime të përballueshme. Në krahasim, situata në Mal të Zi është dukshëm e ndryshme.
Çmimet
Në Mal të Zi, ku paga minimale është dukshëm më e ulët, madje pesë herë më e ulët se në Nju Jork, çmimet e ushqimeve bazë janë çuditërisht të larta. Për shembull, produktet si qumështi, gjalpi dhe perimet shpesh kanë çmime që janë pesë herë më të larta se në Nju Jork. Ky trend paradoksal tregon një kosto joproporcionale të lartë të jetesës në Mal të Zi në krahasim me të ardhurat e ulëta të popullsisë.
Një nga faktorët kryesorë që kontribuon në këto çmime të larta në Mal të Zi është dominimi i zinxhirëve vendas të shitjes me pakicë në treg. Këto zinxhirë kanë primatin dhe shpesh rrisin çmimet pa ndonjë kontroll apo rregullim serioz. Mungesa e konkurrencës nga zinxhirët e tregtisë së jashtme e ndërlikon më tej situatën, pasi nuk ka presion për të rregulluar apo ulur çmimet për të qenë konkurrues. Kjo sjellje monopoliste lejon zinxhirët vendas të shitjes me pakicë të diktojnë çmimet sipas dëshirës, duke rezultuar në një barrë të konsiderueshme për konsumatorët.
Ndërsa qytetarët e Nju Jorkut kanë akses më të madh në tregjet ndërkombëtare dhe çmime konkurruese, tregu malazez është më i izoluar, me burime të kufizuara lokale dhe importe që rrisin çmimet. Pavarësisht të ardhurave më të ulëta, qytetarët e Malit të Zi përballen me sfidat e kostove të larta të jetesës, gjë që rëndon më tej buxhetin e tyre ditor.
Pra, ndërsa dikush do të priste që të ardhurat më të larta dhe një standard më i lartë jetese në Nju Jork do të çonin në çmime më të larta të ushqimeve kryesore, situata është në fakt e kundërta. Konkurrenca, një ekonomi e zhvilluar tregu dhe aksesi në një gamë të gjerë produktesh u mundësojnë njujorkezëve të gëzojnë çmime më të ulëta për nevojat bazë, ndërsa konsumatorët në ekonomitë më pak të zhvilluara detyrohen të paguajnë më shumë për të njëjtat produkte, pavarësisht të ardhurave shumë më të ulëta.
Krahasimi
Falë lexuesve tanë që na dërgojnë të dhëna vetëm nga Nju Jorku, zbuluam vetëm se një kilogram parmixhan është 4,49 dollarë (4,03 euro) atje, ndërsa një gallon qumësht me 4,7 litra kushton 2,99 dollarë (1,79 euro) ose 0 56 euro. për litër, ndërsa një litër qumësht në vendin tonë kushton më shumë se një euro. Gjithashtu, një litër vaj avokadoje, që për fat të keq nuk e gjejmë këtu, dhe një litër vaj ulliri fillon me dhjetë euro, ndërsa më i liri këtu është nga 16 deri në 28 euro. Gjithashtu, një paketë 1.3 kilogramësh gjalpë në Nju Jork kushton 4.99 dollarë (4.47 euro), dhe tek ne 250 gramë është nga katër euro e lart, që është pesë herë më e shtrenjtë.
Është gjithashtu e paimagjinueshme që në Nju Jork një kilogram biftek viçi dhe lloje të tjera të jetë pothuajse 30 për qind më i lirë, kështu që një kilogram viçi apo biftek varion nga 6,59 deri në 6,99 dollarë (5,92 deri në 6,28 euro). Perimet janë shumë më lirë se këtu, kështu që një kilogram domate është 1,99 dollarë (1,78 euro), ndërsa një kastravec 0,99 dollarë (0,88 euro) dhe specat 1,99 dollarë (1,78 euro), një kilogram sallata jeshile, nga të cilat keni disa lloje në Nju Jorku, kushtojnë nga një deri në dy euro, ndërsa tani këtu janë pesë euro.
Paga minimale
Vini re se paga minimale bruto në shtetin e Nju Jorkut ndryshon sipas rajonit: në qytetin e Nju Jorkut, si dhe në qarqet Nassau, Suffolk dhe Westchester, paga minimale është 16 dollarë në orë, që është rreth 2,700 dollarë në muaj. Në pjesë të tjera të shtetit të Nju Jorkut, paga minimale është 15 dollarë në orë, që është 640 dollarë në javë, ose rreth 2,500 dollarë në muaj për një javë tetë orëshe, duke përjashtuar fundjavat. Paga neto mund të ndryshojë në varësi të faktorëve të ndryshëm, duke përfshirë taksat dhe zbritjet, por shuma neto zakonisht konsiderohet të jetë rreth 70-80 përqind e pagës bruto, në varësi të situatës individuale. Këto norma të pagave minimale janë planifikuar të vazhdojnë të rriten çdo vit deri në vitin 2026, kur ato do të jenë 17 dollarë.
Kostoja minimale mujore e shportës së ushqimeve për nevojat bazë të ushqimit dhe pijeve të një familje të shtetit të Nju Jorkut mund të ndryshojë në varësi të madhësisë së familjes, vendndodhjes brenda shtetit dhe nevojave dhe preferencave specifike. Megjithatë, për një familje mesatare prej katër anëtarësh (dy të rritur dhe dy fëmijë) kostoja mesatare për nevojat bazë të ushqimit dhe pijeve në shtetin e Nju Jorkut është rreth 800 deri në 1000 dollarë në muaj.
Kjo sasi mund të jetë më e lartë në zonat metropolitane si qyteti i Nju Jorkut, ku çmimet e ushqimeve janë më të lartat. Në pjesët më rurale të vendit, kostot mund të jenë pak më të ulëta, por përsëri varen nga çmimet dhe disponueshmëria lokale.
