Një thirrje për një vizion të përbashkët
Nga Sado Dollaku
Tërheqja e fundit e investimit të z. Alabbar në Ulqin, e nxitur nga kundërshtimi vendas, shënon një moment vendimtar për qytetin tonë. Ndërsa disa e festojnë këtë “fitore” kundër një marrëveshjeje të diskutueshme, ne duhet të shohim më thellë. Pyetja e vërtetë për Ulqinin është: si të shkojmë përtej reagimit të thjeshtë ndaj presioneve të jashtme dhe të fillojmë të ndërtojmë zgjidhje afatgjata për të ardhmen tonë?
Establishmenti politik i Ulqinit, përfshirë të gjitha partitë, deputetët vendorë dhe shoqërinë civile, u bashkuan kundër propozimit të qeverisë malazeze për dhënien me qira për 90 vjet të Plazhës së Madhe -s me Eagle Hillsat të z. Alabbarit . Asambleja Komunale madje kërkoi unanimisht respektimin e planifikimit vendor. Ankesat e tyre të deklaruara ishin të qarta dhe të justifikuara: mungesë transparence, shpërfillje e trashëgimisë mjedisore dhe kulturore, konflikte me integrimin në BE dhe tejkalim i ndikimit të qeverisë qendrore.
Autoritetet lokale, në një moment të caktuar, e paraqitën këtë çështje si një shqetësim për të drejtat e pakicave, duke iu drejtuar Presidentit të Shqipërisë Bajram Begaj dhe BE-së. Megjithatë, kritikë si Nikola Mirković nga CCE vënë në dyshim nëse kjo taktikë e eklipson statusin e Velika Plaža si një pronë e përbashkët kombëtare , duke thelluar potencialisht përçarjet etnike. Boris Marić paralajmëroi kundër “axhendave populiste” që eklipsojnë dialogun e vërtetë qytetar.
Elita jonë politike duket më e fokusuar në bllokimin e marrëveshjeve specifike sesa në adresimin e dobësive kryesore të Ulqinit. Kërcënimet nga autoritetet lokale, të tilla si shpallja e kryeministrit person non grata ose organizimi i bllokimeve të rrugëve, tërheqin vëmendjen e medias, por kritikët i shohin ato si teatralitet. Strategjia duket simbolike: shkrimi i letrave të hapura, apelimi ndaj deputetëve dhe shfrytëzimi i kontrollit të BE-së. Qeveria lokale këmbëngul në një “strategji të qëndrueshme dhe vizionare” për Plazhin e Madh, duke pretenduar se është miratuar, por duhet të ndryshohet. Propozimi i fundit për të formuar një ” Asosiacioni i Arkitektëve ” për të “shpëtuar” qytetin duket ironik për shumë njerëz. Pak kanë guxuar ta lidhin fajin tonë kolektiv me përbindëshat prej betoni të Kalasë. A nuk ishin pikërisht këta profesionistë, në shumë raste, ata që mundësuan ” Betonizimin ” e Ulqinit?
Veprimeve të tilla u mungon qartësia dhe mandati publik. Ku janë planet konkrete për pjesëmarrjen e qytetarëve, siç janë referendumet? Ndërsa “zhvillimi i qëndrueshëm” është një slogan popullor, ku janë veprimet për të luftuar dhe hartëzuar ndërtimet e pakontrolluara të paligjshme ose dështimet e planifikimit urban?
Pavarësisht kundërshtimit lokal, mbeten sfida kritike: Parlamenti malazez ratifikoi një marrëveshje me Emiratet e Bashkuara Arabe, duke i dhënë përparësi investimeve të huaja direkte mbi autonominë lokale. Propozimi i ri synon të centralizojë kompetencat e planifikimit, duke eliminuar më tej kontrollin lokal. Nuk ka një plan të besueshëm për të adresuar korrupsionin sistemik ose marrëveshjen e fshehtë midis investitorëve dhe zyrtarëve. Ulqinit i mungojnë rrugët e përshtatshme, një urë dhe një aeroport, gjë që pengon rritjen. Menaxhimi i pamjaftueshëm i mbeturinave dhe sistemet e ujërave të zeza, veçanërisht për Plazhën të madhe, paraqesin rreziqe të konsiderueshme mjedisore dhe të shëndetit publik, dhe Porto Milena përbën një kërcënim të menjëhershëm për shëndetin. Ulqini nuk ka spital dhe shërbime shëndetësore të dobëta, gjë që është një dështim themelor për qytetarët dhe turistët e tij. Strategjia e turizmit të qytetit tonë është e prapambetur, e vjetëruar dhe nuk arrin të shfrytëzojë potencialin e saj unik.
Qeveria vendore ka kërkuar gjithmonë mbështetjen e diasporës, por nuk ka pasur asnjë reagim publik nga zyra e kryetarit të bashkisë në lidhje me letrën e hapur nga diaspora shqiptaro-amerikane drejtuar Kryeministrit të Malit të Zi, duke këmbëngulur në anulimin e projektit të Alabbarit. Kjo tregon një shkëputje midis retorikës dhe përgjegjësisë.
Udhëheqja e Ulqinit mund të mobilizohet kundër marrëveshjeve të jashtme, por ky qëndrim reaktiv nuk është përkthyer në reforma proaktive dhe sistemike. Mungesa e një plani koherent për ndërtimet e paligjshme, korrupsionin, infrastrukturën kritike, qeverisjen pjesëmarrëse ose shërbimet bazë sugjeron një mbështetje në zgjidhje sipërfaqësore ose shtyrje të përgjegjësisë ndaj palës së tretë. Iniciativa “Asosiacioni i Arkitektëve”, siç është konceptuar, është një shembull i kësaj shkëputjeje. Pyetja kryesore për qytetarët e Ulqinit është: si të shkojmë përtej protestave reaktive për të kërkuar dhe bashkë-krijuar zgjidhje të qëndrueshme dhe sistemike që i shërbejnë vërtet interesave afatgjata të qytetit tonë dhe njerëzve të tij? Dhe, për diasporën tonë: Zëri Juaj ka Rëndësi!
E ardhmja e Ulqinit nuk mund të formësohet nga gjeste simbolike apo teatrale politike. Ajo kërkon angazhimin e të gjithë njerëzve të saj – brenda dhe jashtë vendit. Le të kapërcejmë përçarjet dhe të kërkojmë plane veprimi, jo premtime. Ndani idetë tuaja, mbajini udhëheqësit përgjegjës dhe ndihmoni në ndërtimin e një qyteti të denjë për trashëgiminë e tij.
Pyetja nuk është më “Çfarë shkoi keq?”, por “Çfarë do të ndërtojmë së bashku dhe si do ta mbrojmë Ulqinin?” E ardhmja e Ulqinit varet nga kjo.
