Zagrebi i thotë jo “Manhatanit të Lindjes“
Në zemër të kryeqytetit kroat, aty ku dikur mendohej të ndërtohej një “qytet brenda qytetit”, sot mbizotëron qetësia e zonës së Hipodromit dhe Velesajmit. Projekti ambicioz i njohur si “Zagrebački Manhattan”, i propozuar nga kompania nga Emiratet e Bashkuara Arabe, Eagle Hills, dështoi të realizohej pas një sërë kundërshtimesh politike, qytetare dhe institucionale. Ky zhvillim shënon një kapitull të rëndësishëm në historinë urbane të Zagrebit – dhe një fitore për transparencën publike, shkruan Ulqini Online.
Prej superlativeve tek kolapsi
Në mars të vitit 2019, kryetari i atëhershëm i Zagrebit, Milan Bandić, nënshkroi një Memorandum Mirëkuptimi me zhvilluesin luksoz Eagle Hills, që parashihte transformimin e një pjese të madhe të qytetit në një kompleks gjigant tregtar dhe banesor me kulla, hotele dhe qendra të teknologjisë moderne.
Por pas fjalëve të mëdha dhe premtimeve për zhvillim, projekti hasi në pengesa serioze. Ndryshimet e nevojshme në Planin e Përgjithshëm Urbanistik (GUP) nuk u miratuan nga Asambleja e Qytetit. Memorandumi, që kishte një afat prej tetë muajsh dhe mundësi zgjatjeje prej gjashtë të tjerë, skadoi në shtator të vitit 2020, pa arritur në një marrëveshje konkrete.
Presioni qytetar dhe revolta profesionale
Qytetarët e Zagrebit nuk qëndruan të heshtur. Shoqatat e arkitektëve, urbanistëve dhe aktivistët lokalë nisën një fushatë të gjerë kundër projektit. Ata akuzuan administratën për mungesë transparence, mungesë gare ndërkombëtare, dhe për një qasje të rrezikshme neoliberale që shiste hapësirën publike interesave të jashtme.
Në qendër të polemikave ishte edhe shkatërrimi i mundshëm i zonës së Hipodromit – një hapësirë historike për garat me kuaj, e dashur për qytetarët – dhe Velesajmit, i cili ka luajtur një rol kyç në jetën ekonomike e ekspozitare të qytetit.
Ndryshimi i pushtetit, fundi i ëndrrës
Pas vdekjes së Milan Bandić në vitin 2021, situata ndryshoi rrënjësisht. Kryetari i ri, Tomislav Tomašević nga platforma progresive “Možemo!”, ishte deklaruar kundër projektit që në fushatë. Një nga veprimet e tij të para në detyrë ishte refuzimi i zgjatjes së marrëveshjes me Eagle Hills dhe anulimi përfundimtar i projektit.
“Nuk do të lejojmë që Zagrebi të bëhet lojë e interesave të zhvilluesve të huaj në kurriz të qytetarëve dhe mjedisit urban”, kishte deklaruar ai.
Një fitore për qytetin
Sot, ndërsa Eagle Hills është tërhequr nga Zagrebi, dhe planet për ndërtimin e “Manhattanit” kanë përfunduar në arkivat e harruara të zyrave të vjetra, qytetarët e ndjejnë fitoren e tyre. Në vend të një zhvillimi të shpejtë dhe të pakontrolluar, po diskutohen mënyra të reja për ta zhvilluar zonën e Hipodromit dhe Velesajmit në përputhje me interesin publik dhe me standardet ekologjike e kulturore të kohës moderne.
Ky është një nga ato raste kur qyteti, zëri i tij dhe institucionet demokratike e ndaluan rrjedhën e kapitalit të pakushtëzuar, duke zgjedhur të ardhmen mbi fitimin afatshkurtër.
